مقاومت مدنی در انقلاب‌های اروپای شرقی و شوروی
اَدَم رابرتس
ترجمۀ مصطفی امیری

توضیحات

اصطلاح ”مقاومت مدنی“ به معنای جنبشی ماهیتاً صلح‌آمیز و خشونت‌‌پرهیز است که گاهی نیز سربسته به ”مدنی“ بودن اهداف آن اشاره دارد؛ به این معنا که اهداف جنبش، اهدافِ مشترک بخش بزرگی از جامعه است. مقاومت مدنی به اَشکال مختلف در ادوار گذشته وجود داشته است: از راهپیمایی‌ها و اعتصاب‌ها گرفته تا تحصن‌ها. شیوه‌هایی از این‌دست جدیداً ابداع نشده‌اند و در طول قرن بیستم در بسیاری از مبارزات از آنها استفاده شده است.
شیوه‌های خشونت‌‌پرهیزی که از وارد آوردن صدمات جسمانی خودداری می‌کند، حتی در مواردی که طرف مقابل به استفاده از زور و خشونت شهره است، در بسیاری از مبارزات به‌کار گرفته شده است، مثلاً در مقابل استعمارگران، اشغالگران خارجی، کودتاهای نظامی، رژیم‌های دیکتاتوری، و تبعیض‌های نژادی و جنسی. دلایل پرهیز از خشونت در اغلب موارد به خاستگاه مبارزات مربوط بوده است تا پای‌بندی به اصول اخلاقی، یعنی یا ریشه در سنت‌های کنش سیاسی یک جامعه داشته، یا از دل تجربۀ جنگ و خشونت، یا عدم موفقیتِ اقدامات خشونت‌آمیز بیرون آمده.